Bradavice

Šta su to bradavice?

Bradavice su promene na koži koje nastaju zbog delovanja humanog papiloma virusa u epidermisu kože. HPV izaziva hiperplaziju epitela i različite promene na ćelijama. Mogu se naći kao pojedinačne promene na koži ili sluznicama, ali se češće vide multiple bradavice. Izgled i veličina bradavica zavise od toga gde ih nalazimo, jer mogu promeniti izgled zbog traumatizacije i iritacije kože.

Bradavice mogu trajati godinama, ali je vreme njihovog trajanja varijabilno isto kao što je varijabilno trajanje njihovog lečenja. Nakon nekoliko meseci može doći do potpunog povlačenja, međutim mogu biti prisutne godinama, a mogu se nakon nekog vremena pojaviti na drugom mjestu.

Kako nastaju bradavice i gde se javljaju?

Mogu se pojaviti u bilo kojoj godini života, ali se najčešće javljaju kod dece, a ređe kod starijih ljudi.

Uzrokuje ih virus humani papilomavirus, a do sada je identifikovano više od 60 tipova ovog virusa. Određeni tipovi virusa uzrokuju specifične promene na koži ili sluznicama. Bradavice mogu nastati prenosom virusa sa čoveka na čoveka, a i kod jedne osobe mogu se naći na više različitih mesta zbog prenosa virusa s jednog mjesta na koži na drugo. Ovaj oblik prenosa naziva se autoinokulacija. Bradavice vrlo često spontano nestanu. Nije poznat imunološki mehanizam koji dovodi do povlačenja bradavica, ali je poznato da kod osoba kod kojih je imunitet oslabljen zbog npr. transplantacije organa ili HIV-infekcije mogu nastati generalizirane promene na koži uzrokovane HPV-om.

Kako izgledaju bradavice?

• Obične bradavice (verrucae vulgares) mogu se pojaviti bilo gde na koži. Ipak su najčešće lokalizirane na mjestima pritiska na kožu kao što su prsti, laktovi, kolena ili tabani. Često se nalaze ispod nokta i tada su izrazito bolne. Izgledaju kao oštro ograničeni čvorovi čija je površina gruba, mogu biti pravilnog, okruglog ili nepravilnog oblika. Različite su boje, žute, svetlosive, smeđe ili sivocrne. Veličina varira od nekoliko milimetara do otprilike 1 centimetar.
• Poseban oblik bradavica nalazimo na tabanima. Nazivaju se verrucae plantares. Zbog pritiska ove bradavice imaju ravnu površinu i često se javljaju u grupama. Najčešće se nalaze na mestima najvećeg pritiska kao što su peta ili prsti, pa izazivaju bolove prilikom hodanja ili trčanja.
• Kod dece i mladih često se javljaju verrucae planae juveniles - mladenačke bradavice koje su ravne, malo su izdignute iznad razine kože, imaju glatku površinu i žutosmeđe su boje. Vrlo često nalaze se na licu, a najčešće ih ima mnogo jer se prenose autoinokulacijom.
• Ostali oblici koji se javljaju su tzv. filiformne veruke - končaste bradavice koje su uske i dugačke i obično takve oblike nalazimo na očnim kapcima, vratu, usnicama i na drugim mestima na licu. Česte su kod muškaraca jer se prenose tokom brijanja autoinokulacijom.
• Bitna grupa bradavica su tzv. šiljaste bradavice, genitalne bradavice ili kondilomi (condilomata acuminata) koje nastaju delovanjem određenih tipova virusa na anogenitalnoj sluznici, a vrlo retko i na sluznici usne šupljine.

Virus se prenosi spolnim putem i nastaju bradavice koje su najčešće izdužene, mekane i neravne površine, često vise na peteljci i nalaze se u grupama. Zbog infekcije HPV-om kod žena nastaju promene na vratu materice koje se nazivaju cervikalna intraepitelna neoplazija (CIN), koje mogu preći u rak grlića maternice.

Kako izlečiti bradavice?

Lečenje zavisi od vrste bradavica, mestu na kojem se nalaze, njihovom trajanju, od godišta bolesnika, pa i od toga kako su reagovale na neki već upotrebljeni oblik terapije. Većina bradavica se u nekoliko godina spontano povuče. Međutim u oko 35% bolesnika se ponovno javljaju na istim ili novim mestima. Metode kojima se uklanjaju uključuju krioterapiju (zaleđivanje) tečnim azotom u trajanju oko 30 sekundi (ova terapija je delotvorna ali je ponekad treba ponavljati nakon 2 do 3 nedelje), elektrokoagulaciju i ekskohleaciju koje mogu ostaviti ožiljke, premazivanje kolodijem ili premazivanje 40%-tnom salicilnom kiselinom koji izazivaju ljuštenje.

Ravne bradavice kod mladih mogu se lečiti vitaminom A u kremi ili gelu ili sredstvima koja izazivaju jače ljuštenje. Lečenje kondiloma ili polnih bradavica obično je dugotrajno jer su recidivi česti, pa lečenje treba ponavljati. Mogu se ukloniti elektrokauterizacijom, laserom, krioterapijom ili hirurškom ekscizijom. Različiti lekovi koji se apliciraju direktno na lezije, kao što je npr. podofilin ili preparati interferona, moraju se upotrebljavati višekratno i ponekad zahtijevaju nedelje i mesece lečenja. Posebno je važno rano otkrivanje i redovno praćenje žena kod kojih postoje promene na vratu materice zbog opasnosti od razvoja kancerogenog oboljenja.

Pogledajte sva pitanja i odgovore u vezi sa bradavicama.

Kod koga da zakažem dermatološki pregled?

• Dr Miroslav Ž Dinić,
• Dr Nadežda Šoć,
• Dr Isidora Andrejić Sbutega,
• Dr Nevena Grba,

• Dr Gordana Savčić,
• Dr Snežana Smiljanić,
• Dr Matilda Čeke.