Ultrazvuk srca

Šta je ekohardiografija (Eho srca)?

Ehokardiografija je postala rutinska procedura kojom se vrši dijagnostika i praćenje pacijenata koji imaju srčana oboljenja. Takođe je jedna od načešće koriščenih dijagnostičkih procedura u kardiologiji. Ovom metodom se može dobiti veliki broj informacija uključujući  veličinu i oblik srca, lokalzaciju i veličinu oštećenja srčanog tkiva, izgled srčanih valvula (zalistaka).

Eho srca ili ehokardiogram je sonogram srca. Ehokardiografija koristi standarni dvodimenzionalni, trodimenzionalni i Doppler ultrazvuk, da stvori slike srca.

Postoji više tipova ehokardiografije  kao što su

• Transtorakalni eho srca,
• Transezofagealna ehokardiografija,
• Doppler ehokardiogram,
• Stres ehokardiogram.

Pomoću ehokardiograma se mogu takođe odrediti i izračunati fiziološke karakteristike srca kao što su cardiac output (volumen krvi koji srce ispumpa tokom jednog minuta, i zavisi od srčane frekvence kao i volumena krvi koji se ispumpa pri jednoj konrakciji), ejekciona frakcija (količina krvi koja se ispumpa iz srčane šupljine prilikom jedne kontrakcije), dijastolna funkcija (koliko se dobro opušta zid srčanog mišića).

Zašto se radi eho srca?

Lekar može zahtevati ehokardiogram:

• kada želi da ustanovi da li postoji problem na valvulama ili u nekoj od šupljina srca
• kada želi da ustanovi da li su simptomi kao što su nedostatak vazduha ili bol u grudima posledica oštečenja srčanog tkiva.
• kada sumnja na neku kongenitalnu (urođenu) anomaliju srca

Tipovi ehokardiografije

Tip ehokardiograma koji će se primeniti zavisi od informacije koja je neophodna lekaru.

Transtorakalna ehokardiografija

Standardna ehokardiografija , je takođe poznata kao transtorakalna ehokardiografija, ili srčani ultrazvuk (eho). U ovom slučaju se ultrazvučni transdjuser (sonda) postavlja na prednji torakalni zid pacijenta, kroz koji prolaze ultrazvučni talasi i na taj način se dobijau slike. Ovo je neinvazivna, visoko pouzdana, brza i jeftina metoda za brzu proveru stanja srca.

Ukoliko pluća ili rebra blokiraju "pogled" pacijetu se venskim putem daje mala količina pojačavajućeg agensa (kotrast). Pojačavajući agens , je generalno bezbedan i dobro se podnosi i daje se sa ciljem da se srčane strukture bolje vizualizuju na monitoru.

Ovi agensi (kontrasti) su načinjeni od mikrobalončića sa jezgrom ispunjenim gasom i ljuskom sačinjenom od proteina. Ovakva struktura omogućava Kontrastu da cirkuliše u kardiovaskularnom sistemu i da vraća ultrazvučne talase stvarajući visokoreflektivne slike.

Transezofagealna ehokardiografija

Ovo je alternativan način na koji se može izvesti ehokardiografija. Za ovodjenje ove metode se koristi specijalna sonda koja sadrzi ultrazvučni transdjuser na svom vrhu. Ova sonda se uvodi u jednjak pacijenta.

Transezofagealni eho srca omogućava stvaranje slika direktno iza srca. Ovaj metod se koristi kada nije moguće vizualizovati srce transtorakalnim snimanjem dovoljno dobro za preciznu procenu stanja. Tokom ove procedure pacijent je sediran jer je pregled neprijatan.

Doppler ehokardiogram

Ultrazvučni talasi menjaju svoj nagib kada se odbijaju od ćelija krvi koje se kreću korz srce i krvne sudove. Ove promene (Dopplerovi signali) mogu pomoći lekaru da meri brzinu i smer kretanja krvi u srcu.

Doppler tehnike se mogu koristiti i kod Transtorakalne i Transezofagealne ehokardiografije. Kretanje krvi na monitoru je obojeno crvenom i plavom bojom koje pomažu u tačnom određivanju  problema.

Stres ehokardiogram

Stres ehokardiogram poznatiji kao stres eho, koristi ultrazvučne talase za stvaranje slike pokreta srčanog zida u odgovoru na stres. prvo se beleže slike "u miru" da se ustanovi osnovni pravac kretanja pacijentovog srčanog zida srca.

Pacijent zatim hoda na pokretnoj traci ili radi neku drugi način vežbanja, ili ukoliko pacijent ne može da se kreće daju se lekovi  koji će ubrzati srčani ritam do ciljnog srčanog ritma, ili 85% od godinama predviđenog maksimuma (220 - broj godina pacijenta).

Nakon toga slike srca pacijenta se prave "u stresu" da bi se procenilo kretanje srčanog zida na vrhuncu srčanog rada. Stres eho snima srčani zid, tokom ovog snimanja se ne stvaraju slike koronarnih arterija direktno. Ishemije tkiva srca jednom ili više koronarnih arterija može dovesti do abnormalnosti u kontraktilnosti srčanog zida, što indikuje bolesti koronarnih arterija.

Zlatni standard u testiranju koronarnih arterija je stvaranje slike koronarnih arterija da bi se moglo direktno videti mesto suženja ili okluzije. Stres eho nije invazivna procedura.

Trodimenzionalna (3D) ehokardiografija

Trodimenzionalna (3D) ehokardiografija, poznata kao i 4D kardiografija (kada se slika pomera) je sada moguća upotrebom posebnih sondi i sistema za obradu dobijenih podataka. Ovo omogućava detaljnu anatomsku evaluaciju kardiološke patologije, posebno valvularnih defekata i kardiomiopatija.

Sposobnost da se napravi presek srca u različitim ravnima i mogućnost rekonstrukcije trodimenzionalne slike anatomskih struktura, čine ovu tehniku jedinstvenom u razumevanju različitih patoloških procesa srca. Trodimenzionalne ehokardiografije u realnom vremenu se može koristi prilikom endomiokardijalne biopsije desne komore, ili drugih intraoperativnih procedura.

Kako izgleda pregled?

Transtorakalni eho:

• Od pacijenta se zahteva da skine odecu od pojasa na gore i da legne na sto za pregled ili krevet.
• Lekar će aplikovati gel na sondu i nakon toga će sondom raširiti gel po zidu grudnog koša, tokom pregleda se može čuti "vuuuš" zvuk, koji predstavlja ultrazvučni snimak krvi koja prolazi korz srce.
• Od pacijenta se može zahtevati da diše na poseban način ili da se okrene na levi bok.

Transezofagealni eho:

• Pacijentima se uglavnom anestezira grlo gelom ili sprejem koji sadrži anestetik (opciono)
• Pacijentu se daju sedativi koji mi pomažu da se opusti
• Tuba sa sondom se uvodi u ezofagus pacijentai pozicionira kako bi se dobile željene slike.

Ovi pregledi uglavnom traju kraće od sat vremena. Ukoliko je potrebno uraditi transezofagealni ehokardiogram, pacijent može biti zadržan neko vreme nakon pregleda.

Cena pregleda u privatnim ordinacijama se kreće od 2.000 do 3.000 dinara.

Rizici

Prilikom standardne transtorakalne ehokardiografije srca ne postoje realni rizici od samog pregleda. Nekim pacijentima pregled može biti neprijatan zbog primene gela koji se koristi tokom pregleda, ili pritiska sonde kojom se vrši pregled (pritisak je neophodan za dobru vizualizaciju).

Prilikom transezofagealne ehokardiografije može se javiti bol u grlu par sati nakon izvršene procedure.  Prilikom procedure se prati nivo kiseonika u krvi pacijenta zbog mogućih problema koji mogu nastati prilikom sedacije pacijenta.

Tokom stres eho testa vežbanje ili lekovi koji se primenjuju, ne ehokardiografija sama po sebi, mogu ugroziti pacijenta izazivajući iregularni srčani ritam. Ozbiljne komplikacije, kao što je srčani udar, su veoma retke.

Za Stetoskop.info, Nikola Spasojević

Kardiolozi kod kojih možete zakazati ultrazvuk srca  u Beogradu:

• Prof. dr Branko Beleslin
• Prof. dr Predrag Mitrović
• Dr Dragan Drobnjak
• Prof. dr Petar Otašević
• Prof. dr Jovan Peruničić
• Doc. dr Vojislav Giga
• Prof. dr Ratko Lasica 
• Dr Ljupčo Mangovski
• Prof. dr Dragan Dinčić

Dečiji kardiolozi koji obavljaju ultrazvuk srca:

• Prof. dr Ida Jovanović
• Prof. dr Sanja Ninić Rakić
• Prof. dr Jovan Košutić

Pogledajte sva pitanja i odgovore u vezi sa ultrazvukom srca.