Ventrikularni septalni defekt

Ventrikulkarni septalni defekt (VSD) je najčešća urođena srčana malformacija i može postojati kao izolovani vicijum, ili udružen sa drugim defektima, u sklopu kompleksnih urođenih srčanih mana. Najčešće postoji jedan otvor, lociran bazalno, u nivou membranoznog dela interventrikularnog septuma.

Urođene srčane mane nastaju u kompleksnoj interakciji genetskih činilaca i faktora sredine. Vrlo retko se može otkriti uzrok kongenitalne srčane malformacije kao, na primer, rubeola majke ili hronično prekomerno uživanje alkohola majke u toku embriogeneze. Različiti faktori kao hipoksija, jonizujuće zračenje, neki medikamenti imaju teratogeni efekat. Rizik pojave urođene srčane mane kod dece roditelja sa kongenitalnom srčanom malformacijom je nizak, 2-5%, i ne bi trebalo da predstavlja prepreku prilikom planiranja potomstva.

Klinička slika

 

Klinička slika zavisi od veličine ventrikularnog septalnog defekta. Mali defekt najčešće nije praćen simptomima. Značajniji septalni defekt sa levo - desnim šantom umerenog stepena uzrokuje lošije podnošenje napora. Recirkulacija krvi u plućnom krvotoku umanjuje srčanu rezervu, i u toku napora brže dolazi do pojave malaksalosti i zamora. Veliki VSD dovodi do usporenja rasta i telesnog razvoja deteta, pojave čestih respiratornih infekcija, a može doći do nastanka srčane insuficijencije usled velikog opterećenja leve komore volumenom. Posle druge decenije života, dolazi do manifestovanja plućne vaskularne opstruktivne bolesti sa plućnom hipertenzijom i smanjenjem levo - desnog šanta. Pojava bidirekcionog i, kasnije, desno-levog šanta dovodi do cijanoze ( modrilo, plava prebojenost) i uzrokuje pojavu policitemije (povećan broj krvnih ćelija). Opstruktivna vaskularna bolest pluća ograničava povećanje protoka krvi u toku napora i adekvatni porast minutnog volumena prema potrebama u opterećenju, brzo dolazi do pojave zamora i malaksalosti, a može doći i do pojave sinkope (kratkotrajan gubitak svesti). Hipoksemija i neadekvatni porast koronarnog protoka u toku napora, s obzirom na potrebe hipertrofične desne komore, mogu uzrokovati nastanak ishemije miokarda u naporu, i pojavu anginoznog bola u grudima. Plućna vaskularna opstruktivna bolest i plućna hipertenzija mogu uzrokovati nastanak hemoptizija ( iskašljavanje krvi).

Dijagnoza

 

 

 

Postavlja se na osnovu pregleda (šum), EKG-a, rendgenografije, ultrazvuka i kateterizacije srca.

Lečenje

 

VSD pripada grupi urođenih srčanih mana sa relativno visokim rizikom nastanka bakterijskog endokarditisa. Antibiotska profilaksa bakterijskog endokarditisa je neophodna u slučaju intervencija koje mogu dovesti do pojave bakteriemije (stomatološke procedure, bronhoskopija, postavljanje uretralnog katetera, abortus i sl).

Hirurško lečenje VSD - a indikovano je u situacijama kada postoji značajan levo-desni šant. U situacijama postojanja odmaklih plućnih vaskularnih opstruktivnih promena sa izrazito povećanom rezistencijom i pojavom reverzije šanta kontraindikovana je intervencija hirurškog zatvaranja septalnog defekta. Alternativa hirurškom zatvaranju u izvesnim slučajevima moglo bi da bude transkatetersko zatvaranje centralno postavljenih defekata pomoću posebnog zatvarača u vidu dvostrukog kišobrana (clamshell). Optimalno vreme za operaciju mane je predškolski uzrast dece, ali su rezultati dobri, a operativni rizik mali čak i u pacijenata starijih od 40 godina, ako nema plućne hipertenzije.